معرفی جامعه اسلامی دانشجویان

اعضای هیأت مؤسس جامعه اسلامی دانشجویان محمد نصر اصفهانی، مهدی فضائلی، امیرحسین درخشان، محمد مرادیان و سهلانی بوده اند که به عنوان اعضای انجمن اسلامی دانشجویان و حزب جمهوری اسلامی فعالیت می کرده اند و پس از برگزاری یک جلسه سخنرانی کاندیداها در انتخابات میان دوره ای دوره سوم مجلس، اعلام موجودیت کردند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و اشغال سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۵۸ و با تاسیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۵۹، جریان چپ و التقاطی از صحنه‌ دانشگاه حذف و انجمن‌های اسلامی به مرکزیت دفتر تحکیم وحدت یگانه فعال عرصه‌ دانشگاه‌ها می شوند.

دفتر تحکیم که در سال ۵۸ و به همت کسانی چون احمدی‌نژاد، دادمان و بیطرف شکل گرفته، نقش هماهنگ‌کننده و هدایت‌گر انجمن‌ها را ایفا می‌کند و انجمن‌ها، محل حضور و فعالیت عموم دانشجویان مسلمان و معتقد به خط امام می‌شود.

حدودا در سال ۶۰ نحوه تعامل بین حزب جمهوری اسلامی (که به علت فراگیر بودنش شاخه‌ دانشجویی داشت) با تشکل‌های دانشجویی، منجر به ایجاد نوعی جوّ ضدحزبی می شود.

جلسات سخنرانی شهید بهشتی (ره) در جمع انجمن‌ها که بدون هماهنگی با تحکیم وحدت صورت گرفت -متن این سخنرانی‌ها اکنون به صورت کتاب «تشکل حق» و جزوه «کیش مهر» در دسترس اعضای جامعه اسلامی دانشجویان است- و نیز سخنرانی شهید آیت در اردوی سالانه تحکیم و واکنش شورای مرکزی تحکیم به آن، کم‌کم جریان منتقدی را در درون انجمن‌ها مشخص می‌کند که شاخصه‌ آن نزدیکی به حزب جمهوری و تفکرات شهید بهشتی می‌شود.

به این ترتیب دو طیف مخالفان و طرفداران حزب جمهوری اسلامی در داخل تحکیم آشکار می‌شود. این دو گروه ابتدا وزن یکسانی دارند، اما به تدریج این معادله به نفع مخالفان حزب تغییر می‌کند تا آن که در سال ۶۲ که مسئله‌ ارائه لیست در انتخابات مجلس دوم، این اختلافات را به اوج خود می رساند. در پی انتخابات مجلس شورای اسلامی، شورای مرکزی یک‌دستی در تحکیم به وجود می‌آید و تحکیم به لحاظ جناح بندی کاملاً «چپ» می‌شود.

به تبع این شرایط در داخل انجمن دانشگاه‌ها، نیروهای غیر «چپ» به انحای مختلف حذف می‌شود (مانند رد صلاحیت بی‌دلیل کاندیداها و حتی عدم تحویل مهر و کلید انجمن به گروه منتخب) به گونه‌ای که مجموعه‌ شرایط حاکم، موجب ایجاد فضایی یک طرفه و به معنای واقعی انحصار طلبانه در محیط دانشگاه می‌شود.

جریان منتقد مجبور می‌شود در قالب کانون شهدای ۷۲ تن و هیئت متوسلین به حضرت زهرا(س) در دانشگاه تهران و شاخه‌ دانشجویی حزب جمهوری در کل کشور فعالیت کند.

این فعالیت‌ها بیشتر خارج از دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد. پس از انحلال حزب در سال ۶۶ بحث ادامه یافتن فعالیت شاخه‌های آن تحت عنوان جوامع اسلامی توسط آیت الله خامنه‌ای که در آن زمان رییس‌جمهور بودند، مطرح می‌شود؛ لذا در همان سال ۶۶ و در زمان انتخابات مجلس سوم، جامعه اسلامی دانشجویانی توسط آقایان مشکینی، ملکوتی، رحیمی یگانه و دیانتی شکل می‌گیرد که ویژگی آن حضور دانشجو و طلبه است.

بنابراین به دلیل فراهم نبودن زمینه در دانشگاه‌ها و با توجه به دوران جنگ و هم‌چنین اشتغال برخی از آن دوستان به دروس طلبگی عملاً این حرکت در حد نام باقی مانده و فعالیتی در سطح دانشگاه بصورت جدی انجام نمی‌شود.

با پایان جنگ و موضوع عزل آقای منتظری و موضع عجیب و نامتناسب تحکیم در این رابطه، هم چنین رحلت امام در سال ۶۸ و انتخاب آیت الله خامنه‌ای برای رهبری انقلاب، بار دیگر ضرورت ایجاد تشکیلاتی ولایت‌مدار و بر اساس تفکر ناب اسلامی در دانشگاه‌ها احساس می‌شود.

بدین ترتیب جامعه اسلامی دانشجویان در سال ۶۸ توسط آقایان فضائلی، مرادیان، درخشان، سهلانی و نصراصفهانی به عنوان هیئت مؤسس اعلام موجودیت می‌کند.

از آنجا که افراد هیئت مؤسس بر این باور بودند که حرکت در نظام ولایی، زمانی از مشروعیت لازم برخوردار خواهد بود که نه تنها ولی فقیه با آن مخالفت نداشته باشد، بلکه آن را تأیید فرماید؛ لذا با وجود اینکه با واسطه‌ای خبر عدم مخالفت رهبر انقلاب با این حرکت مشخص شده بود، و لیکن بمنظور حصول اطمینان در جلسه‌ای با مقام معظم رهبری، آقای درخشان این سؤال مطرح می‌نماید که ایشان در پاسخ می‌فرماید: «این حرکت علمی است که بلند شده و دیگر نباید بر زمین بیافتد. ایشان همچنین توصیه‌هایی به این مضمون می‌نماید که: «شما با گروه‌های دیگری که با نام اسلامی در دانشگاه‌ها هستند، برخورد نکنید، حرکت اثباتی بکنید نه نفیی. دوم این که سعی کنید آدم‌های کیفی وارد تشکیلات شوند. سوم این که هیچ گاه ارتباط خود را با روحانیت از دست ندهید».

هرچند اعلام موجودیت جامعه اسلامی با مخالفت شدید تحکیم روبه‌رو می‌شود؛ اما در دانشگاه‌ها از حرکت جامعه استقبال فراوانی می‌شود و تا سال ۷۰ شاخه‌های آن در شهرستان‌های شیراز (مؤسین جامعه در شیراز آقایان باقری لنکرانی، فروردین، نجابت و حسینی هستند.)، اصفهان، قم، مشهد، تبریز، کرمان و دیگران پا می‌گیرد. در انتخابات مجلس چهارم در سال ۷۰، جامعه اسلامی دانشجویان حضور دارد و تا سال ۷۵ که اولین کنگره‌ سراسری جامعه اسلامی دانشجویان با پیام مقام معظم رهبری برگزار و اولین شورای انتخابی تشکیل می‌شود، جامعه از لحاظ تشکیلاتی، خود را منسجم و منظم می‌کند.

در انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶، جامعه اسلامی از آقای ناطق حمایت می‌کند که با پیروزی آقای خاتمی در آن دوره، فضای جدیدی در سطح کشور و دانشگاه ایجاد می‌شود. حوادثی چون تیرماه ۷۸ نشان‌دهنده آن است که دشمن برای به زانو درآوردن انقلاب و براندازی نظام، امید فراوانی به دانشگاه بسته است. بنابراین نقش جامعه و تشکل‌هایی چون بسیج دانشجویی در دفاع از انقلاب بیش از گذشته اهمیت می‌یابد.

تا پیش از سال ۸۱ ساختار جامعه به صورت مرکزگرا است. در این سال و در پنجمین کنگره‌، اساسنامه اصلاح شده و دفاتر دانشگاهی جایگزین شاخه‌های شهری می‌شود. با افول جنبش اصلاحات(دوم خردادی‌ها) در دهه‌ ۸۰ و طرح بحث مبارزه با فقر و فساد و تبعیض به عنوان اصلاحات واقعی، جامعه در فراگیر شدن گفتمان عدالت‌خواهی در دانشگاه‌ها، سهم به سزایی دارد و در حالی که که گروه‌های مخالف نظام در دانشگاه‌ها بدنه‌ خود را از دست می‌دهند، الگوهای اسلامی پرطرفدارتر می‌شوند. در بهمن‌ماه ۸۳ جامعه اسلامی به عنوان تنها تشکل دانشجویی رسماً از کاندیداتوری دکتر احمدی‌نژاد حمایت می‌کند.

اهداف تشکیل جامعه اسلامی دانشجویان

تأسیس جامعه اسلامی دانشجویان برای نیل به اهدافی بود و آن چنانکه در اصل دوم اساسنامه این اتحادیه تعریف شده «تعمیق فرهنگ و معارف اسلامی، رشد بینش سیاسی و انقلابی، تقویت روحیه مسئولیت پذیری و گسترش مشارکت مدنی دانشجویان در راستای پرورش نیروهای توانمند در جهت تحقق آرمانهای اسلام ناب محمدی (ص) و بر اساس دیدگاه های حضرت امام خمینی (ره) و ولی فقیه زمان، بهره گیری بهینه از توانمندی اعضای اتحادیه در راستای آئین و میثاق مشترک و منافع ملی و برقراری ارتباط سازنده با تشکلهای دانشگاهی در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی، در چارچوب منافع نظام اسلامی» از جمله اهداف تشکیل جامعه اسلامی دانشجویان است.

هم اکنون دفاتر جامعه اسلامی دانشجویان در بیش از ۸۰ دانشگاه مشغول فعالیت هستند که دانشگاههایی از وزارت علوم، وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش، وزارت نفت و قوه قضائیه را شامل می شوند.

چشم انداز:

تبدیل شدن به عمده بازوی مشورتی دانشجویی رهبری، پیشرو بودن در وحدت حوزه و دانشگاه، پیشرو بودن در نهضت تولید علم و تربیت نیروهای مومن و متخصص در سطح ایران و جهان (اعم از محقق، متفکر، سخنران، روزنامه نگار، نظریه‌پرداز و در صورت نیاز مدیران) دیده شده است و در این راستا تقویت و توسعه دفاتر دانشگاهی، جذب و تقویت نیروهای نخبه و تقویت آنان به منظور کادرسازی برای نظام و گفتمان سازی برای انقلاب را از مهمترین راهها برای رسیدن به این چشم انداز می داند.

واحدهای فعال در جامعه اسلامی دانشجویان شامل آموزش، سیاسی، فرهنگی، تشکیلات، خواهران، روابط عمومی و تبلیغات، و سایر واحدهایی است که بنا به سلایق و اقتضای هر دانشگاه در جامعه اسلامی دانشجویان آن دانشگاه پیش بینی شود.

از شاخصه‌های مهم این تشکل، وجود ساختار تشکیلاتی قوی آن می‌باشد که دارای یکی از بزرگترین و کاملترین سیستم تشکیلاتی در میان تشکل‌های دانشجویست. علاوه برکمیسیون‌های تخصصی زیر مجموعه اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، مجامع نمایندگان این تشکل به مصابه مجلس شورای اسلامی بوده و هیئت عالی نظارت این اتحادیه وظیفه‌ای همانند شورای نگهبان را برای این تشکل ایفا می‌کنند .

بر اساس اصل دوم اساسنامه اهداف  این اتحادیه به شرح زیر می باشند:

تعمیق فرهنگ و معارف اسلامی، رشد بینش سیاسی و انقلابی، تقویت روحیهٔ مسئولیت پذیری

گسترش مشارکت مدنی دانشجویان در راستای پرورش نیروهای توانمند در جهت تحقق آرمان‌های اسلام ناب محمدی (ص)بر اساس دیدگاه‌های حضرت امام خمینی (و ولی فقیه زمان،

بهره‌گیری بهینه از توانمندی اعضای اتحادیه در راستای آئین و میثاق مشترک و منافع ملی و برقراری ارتباط سازنده با تشکل‌های دانشگاهی در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی، در چارچوب منافع نظام اسلامی

بخش‌هایی از سند چشم‌انداز اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان

تبدیل شدن به عمده بازوی مشورتی دانشجویی رهبری
پیشرو بودن در وحدت حوزه و دانشگاه
پیشرو بودن در نهضت تولید علم
تربیت نیروهای مؤمن و متخصص در سطح تراز انقلاب اسلامی در ایران و جهان (اعم از محقق، متفکر، سخنران، روزنامه‌نگار، نظریه‌پرداز و مدیر
حامی حرکت‌های اسلامی و نیز حرکات و قیام‌های مستضعفان در تمام نقاط جهان و بهره‌گیری از توان خویش جهت حمایت و توسعهٔ آنان در راستای صدور انقلاب اسلامی ایران به سایر نقاط جهان… دیده شده است

شاخصه‌های فعالیت سیاسی:

رعایت تعادل و عقلانیت در مواضع
عدالت و انصاف در انتقاد
پرهیز از افراط و تفریط در فعالیت‌های سیاسی

از مهم‌ترین وجوه تمایز اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان با سایر تشکل‌های دانشجویی، ورود آشکار و تابلودار در بحث انتخابات و شناسایی و اعلام کاندیداهای اصلح و مورد تأیید دانشجویان است؛ در حالی که اکثر تشکل‌های دانشجویی در مقوله انتخابات با لحاظ برخی مصلحت‌اندیشی‌ها به معرفی مصادیق و کاندیداها نمی‌پردازند.

ثبات فکری و سیاسی جامعه اسلامی دانشجویان در طول سالیان متمادی و هم چنین صحت و دقت این جهت گیری‌ها، نشان دهنده استحکام این تشکل بوده و مقوله‌ای است که رهبر انقلاب نیز چندین بار به آن تأکید نموده‌اند. در دیداری که رهبری در سال ۱۳۸۴ با اعضای این اتحادیه داشتند، ضمن تأکید مجدد بر مواضع صحیح و اصولی این تشکل دانشجویی فرمودند: «من تشکل شما را هم که دوست دارم بخاطر همین است، این جهت گیری درست که با رفت‌وآمد انسان‌ها و سلایق مختلف عوض نمی‌شود، این را مغتنم بشمارید».

منبع: خبرگزاری دانشجو